Accenten maken het verschil

In het uiterste puntje van Nijmegen-Noord heerst nu nog rust. Wat ooit weiland was, wordt in 2023 een ruim opgezette, groene wijk met plantsoenen en hofjes. “Het beeldkwaliteitsplan van de Gemeente Nijmegen was vrij stringent en gedetailleerd”, vertelt Helgo Borgers. Als ontwikkelaar bij Van Wanrooij vroeg hij Weusten Liedenbaum Architecten mee te denken om een project met een sterke eigen identiteit te ontwerpen. “In dit soort projecten is het zoeken naar optimalisaties in het ontwerp. Weusten Liedenbaum kent ons Optio-concept van binnen en buiten. Zij weten aan welke knoppen gedraaid kan worden om een herkenbaar, onderscheidend karakter aan de woningen te geven.”

Eigentijds ontwerp
“De kunst is om samenhang in architectuur te krijgen”, zegt architect Bart Weusten. Stedenbouwkundig gezien bestaan de bouwblokken uit woningen rond groene binnenhoven. Hoe slimmer je dat opzet, hoe meer zicht er is op groen vanuit de woningen. We zijn op zoek gegaan naar hoe we ieder bouwblok als geheel herkenbaar konden maken. Het ontwerp vormt één geheel met de naastgelegen woonblokken van de woningcorporatie. Met hen werken we nauw samen als het gaat om materiaal- en ontwerpkeuzes. We hebben er in ons project voor gekozen om de architectonische accenten in de hoekwoningen te leggen. Dat resulteert in een eenduidig en eigentijds ontwerp met subtiele variatie.”

Beproefd concept
“Als je strenge voorschriften combineert met een vergaand gestandaardiseerd woningconcept als Optio, dan denk je misschien aan eenheidsworst. Maar niets is minder waar”, vertelt Helgo trots. “Als je naar de ontwerpen kijkt, dan zie je dat we hier de randen hebben opgezocht van de mogelijkheden binnen ons woningconcept en het stedenbouwkundig ontwerp. Dat vind ik meteen het leuke aan dit soort projecten; wel binnen de lijntjes kleuren, maar op gepaste momenten een uitschieter maken.”

Die instelling bevalt Bart wel. “We staan niet op de automatische piloot. Dat moet je ook niet willen. Optio is een super efficiënt, beproefd concept met veel randvoorwaarden en mogelijkheden. In de basis wil je als architect alle vrijheid om een woning te kunnen ontwerpen. Maar er ligt een enorme woningbouwopgave. De plattegronden van Optio en tal van bouwkundige details liggen goed vast en zijn al duizenden keren met succes toegepast. Waarom zouden we het wiel steeds opnieuw uitvinden? Er is veel ontwerpruimte om iets van de gevels te maken. Dat vinden wij heel prettig, want dan ligt daar dus de focus op en zoeken we daar naar de bijzonderheden.”

Grafische vormgeving
In het ontwerp is gekozen voor robuuste, bakstenen gevels. Binnen de schaal van de woonblokken is er sprake van subtiele variatie in het gevelpatroon. Bart: “We spelen met open en dicht, extra diepe kozijnen en schuwen grote vlakken metselwerk niet. Zo maken we krachtige architectuur. Het geeft een grafisch effect met mooie schaduwwerking. Op strategische plekken worden hoge, diepliggende verticale raamstroken ingezet als verbijzondering. Op de hoeken komen dwarskappen met de voordeur aan de zijkant, waardoor het net lijkt alsof het bouwblok afsluit met een soort tweekapper. Vanuit de straatzijde ziet het er allemaal als één geheel uit. Een visuele truc die goed werkt.”

“Het idee van een ‘gemetselde dakkapel’ vind ik heel creatief gevonden”, zegt Helgo. “Bart vindt altijd een manier om gelaagdheid en spanning in het ontwerp te brengen. Door het metselwerk door te trekken richting de nok, ontstaat er een soort gemetselde dakkapel. Die vlakwerking geeft het ontwerp een sculpturale uitstraling. De combinatie met aardkleurige en licht geel gemêleerde bakstenen in tegelverband en staand verband, maakt het geheel stevig en uniek. Precies de sterke identiteit waar we naar op zoek waren.”

Ook plek voor dieren
De woningen zijn niet alleen duurzaam en comfortabel, ook een ecoloog heeft gekeken naar klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen. Zo vertelt Bart dat het hemelwater bovengronds wordt afgevoerd naar wadi’s. “Daar zakt het langzaam de grond in, wat goed is voor de grondwaterstand. Langs de tuinen komen Gelderse hagen. Deze gevarieerde hagen bieden beschutting aan huismussen en trekken insecten aan. Onder het dak en in de gevels komen nestvoorzieningen voor vogels en vleermuizen.” Ook aan kleine zoogdieren en amfibieën is gedacht. “Tussen de tuinen komen doorgangen voor egels, spitsmuizen, de gewone pad en bruine kikkers. Deze kleine maatregelen vergroten het leefgebied. Zo maken we niet alleen een fijne leefomgeving voor mensen, maar ook voor dieren”, besluit Helgo.